تلاش مکرون برای احیای حوزۀ نفوذ فرانسه در غرب آسیا
دکتر «سیدرضی عمادی»، تحلیلگر مسائل غرب آسیا با بیان اینکه اتفاقات اخیری که در لبنان رخ داد به فرصتی برایِ فرانسوی‌ها تبدیل شد تا درصدد احیای همان نقشِ تاریخی خود باشند، خاطرنشان کرد: «به نظر می‌رسد مکرون همچنان به کشوری مانند لبنان نگاه استعماری دارد. لبنان زمانی مستعمرۀ فرانسه بود و در سفر اخیر مکرون به لبنان چیزی کمتر از این نگاهِ استعماری شاهد نبودیم.» وی با اشاره به نوع ادبیاتی که رئیس جمهور فرانسه در لبنان به کار برد و همچنین نوع واکنش محافل رسانه‌ای فرانسه، گفت: «حتی برخی تحلیلگران و رسانه‌های فرانسوی هم عنوان کردند که رفتارِ مکرون در سفر به لبنان رفتار یک کشورِ مستقل در مقابل کشور مستقل دیگر نبوده، بلکه رفتار قدرتِ اروپایی در مقابل یک کشورِ مستعمرۀ خود بوده است.»
این تحلیلگر مسائل غرب آسیا افزود: «مکرون در دو، سه سال اخیر بسیار تلاش کرده که نقش فرانسه را در سیاست جهانی افزایش دهد. برای نمونه سال گذشته (سال ۱۳۹۸) شاهد بودیم که او تا چه میزان برای دیدار آقای دکتر روحانی، رئیس‌جمهور کشورمان و «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور تروریست آمریکا در حاشیۀ مجمع عمومی سازمان ملل تلاش کرد. این‌ها نشان می‌دهد فرانسه به دنبال نقشِ پویاتر، فعال‌تر و جایگاه مناسب‌تر در نظام جهانی است. اکنون نیز با توجه به پیشینه و جایگاه لبنان برای فرانسه و همچنین تلاش مکرون برای ارتقا جایگاه فرانسه، به عنوان اولین مقام خارجی به لبنان سفر کرد و بستری را فراهم کرد که کمک‌های خارجی به لبنان سرازیر شود.
سفر مکرون به عراق و لبنان برای ارتقای جایگاه فرانسه
دکتر عمادی ادامه داد: «سفری که مکرون به عراق انجام داد مستقیماً با هدفِ ارتقا جایگاه فرانسه و احیای نفوذش در این کشور انجام شد. اگر دربارۀ لبنان پیشینۀ استعماری نقش‌آفرینی می‌کند و برجسته است، دربارۀ عراق تمایل برای نقش‌آفرینی بیشتر است که مکرون را سوق داد که به عراق سفر و با مقامات این کشور دیدار و گفت‌و‌گو کند.» این استاد دانشگاه با بیان اینکه مکرون و فرانسه همچنان نگاهِ بالا به پایینی در قبال لبنان و عراق دارند، ادامه داد: «فرانسه انتقال کمک‌ها به لبنان را مشروط به اعمال اصلاحات مدنظر صندوقِ بین‌المللی پول اعلام کرد و گفت کمک‌ها زمانی به لبنان می‌رسد که آن‌ها بتوانند مشکلات داخلی خود را در حوزۀ سیاسی کاهش دهند.»
وی همچنین به وجود نوعی واقع‌بینی در رویکرد فرانسه نسبت به لبنان اشاره کرد و گفت: «گرچه باید بررسی کرد که آیا این واقع‌بینی با آمریکا هماهنگ شده است یا خیر، اما مکرون نقش حزب‌الله را در لبنان کاملاً درک می‌کند؛ به همین دلیل در دو سفری که به لبنان داشت با نمایندۀ حزب‌الله گفت‌و‌گو کرد. فرانسه برخلاف برخی کشورها مانند آلمان و بریتانیا که به عنوان قدرت‌های بزرگ اروپایی محسوب می‌شوند، حزب‌الله را تحریم نکرد و آن را سازمانی تروریستی ندانست.» دکتر عمادی اضافه کرد: «وقتی برخی در لبنان از مکرون خواستند موضوع خلع سلاح حزب‌الله را مطرح کند، او عنوان کرد که اولویت فعلی ما خلع سلاح حزب‌الله نیست و کسی که در این شرایط خواهان خلع سلاح حزب‌الله است، شرایط لبنان را درک نمی‌کند؛ بنابراین نوعی واقع‌بینی هم در ادبیات و گفتمان مکرون در رابطه با تحولات لبنان و به خصوص حزب‌الله دیده می‌شود.»
به اعتقاد این استاد دانشگاه موفق بودن و یا نبودن فرانسه در رویکردی که در قبال لبنان و عراق در پیش‌گرفته است در درجۀ اول به میزان استقلال در عملِ این کشور نسبت به آمریکا بستگی دارد. وی توضیح داد: «اگر قرار باشد فرانسه زیرمجموعۀ سیاست‌های آمریکا نقش‌آفرینی کند، به نتیجه‌ای نخواهد رسید، اما اگر مستقل از سیاست‌هایِ آمریکا بخواهد نقش‌آفرینی کند و رویکردی را در پیش بگیرد بدون اینکه نگران این باشند که آمریکا چه واکنشی نشان خواهد داد؛ در این صورت می‌تواند به جمع‌بندی و نتیجۀ مثبتی برسد.»
این استاد دانشگاه با یادآوری اینکه «سیدحسن نصرالله»، دبیرکل حزب‌الله لبنان واکنش منفی به سفر مکرون نشان نداد و گفت ما از کمک فرانسه هم استقبال می‌کنیم، افزود: «این رویکرد مثبت زمانی است که فرانسه در چارچوب سیاست‌های آمریکا حرکت نکند، اما اگر فرانسه این‌گونه عمل نکند و مانند آمریکا همان نگاه خصمانه را به حزب‌الله داشته باشد و یا از سایر سیاست‌هایِ آمریکا نیز تبعیت کند، در این صورت جوابی نمی‌گیرد؛ اما اگر مستقل حرکت کند می‌تواند نتیجه‌ای برای سیاست خارجی فرانسه داشته باشد.
فرانسه توان استقلال از آمریکا را ندارد
وی سیاست مستقل عمل کردن از سوی فرانسه را در لبنان بسیار مؤثرتر از عراق دانست و با اشاره به سابقۀ استعمار فرانسه و نفوذ در میان بخشی از سیاستمداران این کشور، در رابطه با توان فرانسه برای استقلالِ عمل نسبت به آمریکا در منطقۀ غرب آسیا، گفت: «اساساً شکاف‌های جدی میان قدرت‌های اروپایی و ایالات‌متحده آمریکا در چهار سال دورۀ ترامپ پیش آمده و واگرایی میان آمریکا و اروپا ایجاد شده است؛ اما واقعیت این است که اروپا توان چندانی در مقابل آمریکا ندارد. دکتر عمادی با اشاره به حجم بیش از یک تریلیون دلار روابط تجاری میان اروپا و آمریکا، افزود: «با این حال اگر آمریکا در ارتباط با سیاست‌هایش در غرب آسیا به فرانسه فشار بیاورد، فرانسه از سیاست‌های خود عدول خواهد کرد، چراکه به لحاظ اقتصادی آسیب‌پذیر است و روابط اقتصادی که با آمریکا دارد در این رابطه تأثیرگذار است. مگر اینکه آمریکا علائمی در رابطه با پذیرش این سیاست‌ها نشان داده باشد و یا سیاست‌های فرانسه در مجموع چندان از آمریکا دور نشده باشد.»
منبع تحلیل: شورای راهبردی روابط خارجی
توضیح: «گزارشات و تحلیل‌های راهبردی ارائه شده از منابع معتبر داخلی و خارجی صرفاً برای آشنایی و تنویر افکار نخبگان و مدیران راهبردی کشور با تحلیل‌های راهبردی روزآمد بوده و لزوماً منطبق با دیدگاه‌ها و نظرات دانشگاه عالی دفاع ملی نمی‌باشد.»
نظر شما :