انتخابات آمریکا و رویکرد روسیه
«عفیفه عابدی»، تحلیلگر مسائل روسیه با بیان اینکه ادعای آمریکا دربارۀ دخالت کشورهای دیگر در انتخابات این کشور را باید از وجوهِ مختلف مورد بررسی قرار داد، خاطرنشان کرد: «در این رابطه باید شاخص و مصادیق مربوط به دخالت را در نظر گرفت؛ چرا که برای نمونه کارشناسان آمریکایی مدعی‌اند عاملان روسی با انتشار اخبار نادرست یا هک اکانت‌های افراد پرطرفدار در شبکه‌های اجتماعی و بازنشر یا مورد پسند قرار دادن اخبار نادرست از سوی اکانت آن‌ها، در روند انتخابات ایالات متحده تأثیرگذار بوده‌اند.»
وی افزود: «اثبات یا رد این ادعا بسیار دشوار است؛ البته یکی دیگر از مصادیق اعلام شده، دیدار نمایندگان دولت روسیه با نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در سال ۲۰۱ ۶ یعنی شخص دونالد ترامپ بود. این در حالی است که دولت آمریکا در عمل سابقۀ طولانی از چنین رفتارهایی در انتخابات دیگر کشورها داشته است.» این کارشناس مسائل روسیه مسئلۀ دیگر در این رابطه را ادعای منابع آمریکایی دربارۀ اراده و برنامه‌ریزی دولتی روسیه برای دخالت در انتخابات آمریکا دانست و گفت: «در کل از هر جنبه که به مسئله بنگریم با استاندارد دوگانۀ آمریکایی مواجه خواهیم شد. اینکه آمریکا در انتخابات روسیه یا کشورهای دیگر یا حتی تحولات داخلی آن‌ها خود را ذی‌نفع دانسته و دخالت در امور آن‌ها را حق مشروع خود برمی‌شمرد، اما واکنش متقابل آن‌ها را از مصادیق دخالت برمی‌شمرد!» عابدی با اشاره به برخی اتهامات به روسیه در رابطه با تلاش برای دخالت و تأثیرگذاریِ سایبری در انتخابات آمریکا، ادامه داد: «موضوع مهم و گریزناپذیر عصر کنونی که به عنوان عصر ارتباطات شناخته می‌شود، غیر قابل کنترل بودن نقش رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی در روندهایِ سیاسی کشورها است. البته شاید در آینده این مسئله به انعقاد پروتکل‌ها و معاهدات قانونی جدید در سطحِ بین‌المللی بینجامد. با این حال واقعیت این است که به دلیل تأثیرگذاری افراد و جناح‌ها بر روابط خارجی کشورها، هر کشوری ملاحظاتی دربارۀ انتخابات ریاست جمهوری کشورهای دوست و دشمن خود دارد که غیر قابل کتمان است.»
وی با تأکید بر اینکه سیاست آمریکا در قبال عموم کشورها از جمله ایران و روسیه، تابع سیاست کلان است که از این دولت به دولت دیگر تغییر شاخصی ندارد، گفت: «تنها نحوۀ تعامل آن‌ها با این سیاست کلان ممکن است برایِ طرف مقابل فرصت‌ها یا تهدیدهایی ایجاد کند. در هر حال سیاست کلان آمریکا در قبال روسیه هم، مهار و اصلاح رویکرد مسکو است. در دورۀ بعد هم ممکن است رئیس‌جمهور دموکراتی روی کار بیاید و طرح‌ها و ابتکارات جدیدی برای گفت‌و‌گو با روسیه داشته باشد و یا اینکه با طرف‌های اروپایی یا سایر بازیگران طرح‌هایی برای تحت فشار قرار دادن روسیه ارائه کند.» این کارشناس مسائل روسیه تصریح کرد: «در چهار سال گذشته شاهد بودیم که حضور ترامپ در قدرت گشایشی در روابط آمریکا و روسیه ایجاد نکرد و ترامپ هیچ اقدام نمایشی خاصی هم در رابطه با بهبود روابط با مسکو نتوانست داشته باشد. به نظر می‌رسد حتی با فرض پیروزی دوباره ترامپ، همین روند در رابطه با روسیه ادامه خواهد داشت. به ویژه اینکه در کل دولت ترامپ فقدان هر نوع خلاقیت و نوآوری در سیاست خارجی خود را نشان داده است.»
این پژوهشگر پژوهشکده تحقیقات راهبردی مجمع تشخیص مصلحت نظام در رابطه با منافعی که هرکدام از کاندیداهای انتخابات آمریکا برای روسیه ایجاد می‌کنند نیز گفت: «در دوره ترامپ اگرچه روسیه چندان تحت فشار نبود اما فرصت‌های زیادی هم برای عرض‌اندام سیاسی و پرستیژی نداشت؛ تنها آمریکا نتوانست روسیه را تحت تنگنا قرار دهد و کمی فشارهای سیاسی از روی روسیه برداشته شده بود. ادامۀ این روند در نوع خود برای روسیه فرصت محسوب می‌شود، اما به هر حال عرصۀ بازیگری و خودنمایی روسیه هم فراهم نمی‌شود.» وی اضافه کرد: «باید در نظر داشت که حضور مجدد ترامپ در قدرت برای روسیه چالش‌های خود را هم به همراه دارد. این بازیگر غیر منطقی ممکن است هر لحظه بحرانی ایجاد کند، روسیه هم به نوبۀ خود از این رفتارهای غیر قابل پیش‌بینی متضرر می‌شود.»
عابدی با اشاره به تمایل آلمان برای افزایش زمینه‌های همکاری با روسیه و احتمال گسترش این روابط پس از خروج نیروهای نظامی آمریکا از آلمان که از سوی برخی تحلیلگران آخرین هدیۀ ترامپ به پوتین ارزیابی شده بود، نیز گفت: «قطعاً احساس تهدید مشترک اروپا و آمریکا از سوی روسیه خدشه‌ناپذیر است، اما شدت احساس تهدید آن‌ها با هم متفاوت بوده. روسیه برای اینکه اتحاد اروپا علیه خود را بشکند سعی می‌کند روابط دو جانبۀ خود را با کشورها جدا از رابطه با اتحادیه اروپا ببیند و آن را تقویت کند. این کشورها هم به خاطر ملاحظاتِ خاص خودشان، خصوصاً در بحث انرژی، به نوعی این رویکرد را تقویت کرده‌اند.»
وی با تأکید بر اینکه در رابطه با روسیه سیاست یکپارچه‌ای در اروپا وجود ندارد، ادامه داد: «آلمان هم به واسطۀ موقعیت سیاسی، اقتصادی خود و روابط سنتی که با روسیه داشته است وحدت نظر اتحادیه اروپا نسبت به روسیه را بیشتر خدشه‌دار کرده است. علاوه بر آن آمریکا و اروپا معیارهای مشابهی دربارۀ نحوۀ مقابله با روسیه ندارند؛ بنابراین با وجود توافق آمریکا و اروپا دربارۀ تحریم اقتصادی روسیه در عمل شاهد تفاوت در اجرای آن هستیم.»
این پژوهشگر پژوهشکده تحقیقات راهبردی مجمع افزود: «هر دو طرف تلاش می‌کنند شرایط را تغییر دهند. روس‌ها در عین حال که به دنبال منابع درآمد جایگزین اروپا هستند به دنبال تثبیت موقعیت برتر خود در بحث انرژی در مقابل اروپا هستند و از هر پروژه که با سرمایه‌گذاری اروپایی برای انتقال انرژی روسیه به اروپا باشد استقبال می‌کنند. اروپایی‌ها هم طرح‌های جایگزین برای روسیه را دنبال می‌کنند.» عابدی گفت: «به نظر می‌رسد ممکن است در آینده برای تغییر روندها شاهد مطرح‌شدن پیشنهادهای جدید سیاسی، اقتصادی و امنیتی بین روسیه و اروپا باشیم، همان‌طور که قبلاً هم دربارۀ امنیت مشترک روسیه و اروپا طرح‌هایی از سوی دو طرف ارائه شده بود.»
منبع تحلیل: شورای راهبردی روابط خارجی
توضیح: «گزارشات و تحلیل‌های راهبردی ارائه شده از منابع معتبر داخلی و خارجی صرفاً برای آشنایی و تنویر افکار نخبگان و مدیران راهبردی کشور با تحلیل‌های راهبردی روزآمد بوده و لزوماً منطبق با دیدگاه‌ها و نظرات دانشگاه عالی دفاع ملی نمی‌باشد.»
نظر شما :