اسلام سیاسی در ایران و ترکیه؛ عامل نگرانی یا زمینه وحدت جهان اسلام؟
«رضا میرابیان»، کارشناس مسائل غرب آسیا با اشاره به ابراز نگرانی دبیر کل اتحادیه عرب در خصوص آنچه اسلام سیاسی در ایران و ترکیه خوانده بود، خاطرنشان کرد: «اتحادیه عرب در شرایط کنونی نه فعل گذشته خود را دارد و نه موقعیت گذشته‌اش را و صرفاً به عنوان یک تریبون و دبیرخانه بی خاصیت در جهان عرب عمل می‌کند و عمدتاً تمام اختیارات و جهت‌گیری‌اش به دست سعودی‌ها است.» وی با تأکید بر اینکه اتحادیه عرب دیگر مربوط به جهان عرب نیست و استقلال خود را از دست داده است، در خصوص انتقادات ابوالغیط از مبنا قرار گرفتن اسلام سیاسی در ترکیه و ایران، افزود: «مواضعی که از جانب اتحادیه عرب بیان می‌شود در واقع نقطۀ نظرات عربستان و ا مارات است. آن‌ها قبلاً اخوان المسلمین را جزء گروه‌های تروریستی اعلام کردند و هیأت «علمای کبار» عربستان نیز این گروه را گروه منحرف اسلامی خوانده بود.»
این کارشناس مسائل غرب آسیا با بیان اینکه سعودی‌ها از پوشش جهان عرب برای بیان و تحمیل نظرات خود سوء استفاده می‌کنند، گفت: «این اظهارات در مقطعی بیان می‌شود که فشار بین‌المللی برای بهبود روابط میان قطر و عربستان، امارات و مصر و به طور کلی اتحادیه عرب ایجاد شده است تا به نوعی آشتی‌ای صورت گیرد و به اصطلاح مصالحه‌ای بین کشورهای شورای همکاری با قطر انجام شود.» میرابیان با اشاره به نشست سران کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس که قرار است در عربستان برگزار شود، ادامه داد: «قرار بود این نشست در بحرین برگزار شود اما برای انجام این مصالحه، ملک سلمان این اجلاس را از بحرین به عربستان منتقل کرد و به نظر می‌رسد این اظهارات پیام سعودی‌ها و اماراتی‌ها از تریبون جامعۀ عرب به قطری‌ها باشد که اگر قطری‌ها همچنان می‌خواهند پشتیبان اخوان المسلمین باشند جایگاهی در این شورا یا در این گروه مصالحه نخواهند داشت.»
وی با اشاره به ظرفیت اسلام سیاسی برای الگو قرار گرفتن و زمینه‌ای مشترک میان امت اسلامی، گفت: «متأسفانه اخوان المسلمین به‌رغم تجربۀ ۸۰ ساله خود در مصر و جهان عرب مشکلاتی در مدیریت و ادارۀ جامعه داشت. البته این جریان نسبتاً در تونس موفق بود. تا حدودی برای حضور در پارلمان اردن موفق شدند. در قطر تا حدودی در قدرت حضور دارند و در ترکیه هم قدرت را به دست گرفتند. با این حال متاسفانه حتی در بین کشورهایی که اخوان را به عنوان اسلام سیاسی پذیرفتند، هم صدایی و هماهنگی وجود ندارد و آن‌ها اختلاف نظر شدیدی با هم دارند.» میرابیان با یادآوری اینکه اخوان المسلمین به دنبال اجرای الگوی اسلام سیاسی بوده است، افزود: «اخوان به‌رغم فراز و نشیب‌هایی که در سال‌های اخیر بالاخص بعد از بیداری اسلامی تجربه کرد و به خاطر اشتباهاتی که داشت، شکست بزرگی هم در مصر متحمل شد، همچنان به عنوان یک ایده اجرای اسلام سیاسی در جهان عرب و اسلام مطرح است.»
این کارشناس مسائل غرب آسیا با تأکید بر ضرورت در نظر داشتن اسلام سیاسی به عنوان فرصت برای ایجاد اشتراک میان امت اسلامی، اضافه کرد: «دیدگاهی که در انتقاد به اسلام سیاسی مطرح می‌شود، دیدگاه سعودی‌ها و اماراتی‌ها است که اسلام سیاسی را عامل تهدید حکومتشان می‌دانند.» میرابیان در عین حال تأکید کرد: «البته آن حکومتداری که در ایران اجرا می‌شود قابل مقایسه با آنچه که در ترکیه یا جاهای دیگر وجود دارد، نیست. در ترکیه شاهد هستیم که اردوغان خواستار بهبود روابط با رژیم صهیونیستی شده است! بنابراین آن اسلامی که در ایران در چارچوب ولایت فقیه مطرح است اختلاف بسیار زیادی با آنچه که در جهان اهل سنت پیاده می‌شود، دارد.»
وی ادامه داد: «با این حال به طور کلی این نگرانی در بین کشورهای شورای همکاری و مشخصاً امارات و عربستان وجود دارد که این ایده یا فکر وارد حاکمیت سیاسی آن‌ها شود.»
منبع تحلیل: شورای راهبردی روابط خارجی
توضیح: «گزارشات و تحلیل‌های راهبردی ارائه شده از منابع معتبر داخلی و خارجی صرفاً برای آشنایی و تنویر افکار نخبگان و مدیران راهبردی کشور با تحلیل‌های راهبردی روزآمد بوده و لزوماً منطبق با دیدگاه‌ها و نظرات دانشگاه عالی دفاع ملی نمی‌باشد.»
نظر شما :