چشم‌انداز اختلافات آمریکا و اروپا در قبال چین
«مرتضی مکی»، کارشناس مسائل اروپا گفت: «چین ظرف ۴ دهۀ گذشته با پیوستن به نهادهای بین‌المللی و استفاده از تمام فرصت‌ها برای تجارت جهانی و نفوذ در بازارهای غربی، هم اکنون در آستانۀ تبدیل‌شدن به قدرت اول اقتصادی جهان است و در عرصۀ نظامی نیز پس از آمریکا، بزرگ‌ترین بودجه دفاعی را دارد و می‌کوشد با پروژۀ بزرگ راه ابریشم، تجارت چین با اروپا، آسیا و آفریقا را برای دهه‌های آینده توسعه دهد.» مکی با تأکید بر اینکه این مسئله خطر عمده‌ای برای سیاست‌های جهانی آمریکا است، افزود: «این امر، رقابتی جدی را میان آمریکا و اروپا ایجاد کرده است.»
این کارشناس معتقد است که تقریباً هیچ تفاوتی میان جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها نسبت به سیاست مهار چین وجود ندارد و ادامه داد: «همان‌طور که دولت باراک اوباما در راهبرد ۱۰ سالۀ امنیت ملی آمریکا، چین را به عنوان مهم‌ترین تهدید برای آمریکا اعلام و خواستار تمرکز سیاست جهانی بر مهار چین شده بود، این سیاست توسط دونالد ترامپ تروریست در چهار سال گذشته به شکل دیگری ادامه یافت.» وی افزود: «با این تفاوت که ترامپ تلاش می‌کرد به صورت یک‌جانبه و بدون همگرایی با دولت‌های متحد آمریکا در شرق آسیا سیاست مهار چین را دنبال کند.» مکی در تشریح سیاست‌های بایدن در قبال چین نیز گفت: «با به قدرت رسیدن جو بایدن در آمریکا انتظار می‌رود تنش میان پکن و واشنگتن افزایش پیدا کند، به خصوص آنکه دموکرات‌ها با استفاده از ابزار حقوق بشر تلاش می‌کنند بر چین فشار وارد آورند. بایدن و تیم سیاست خارجی و امنیتی او معتقد به سیاست چند جانبه‌گرایانه برای پیشبرد اهداف جهانی آمریکا هستند و انتظار دارند متحدان اروپاییِ آن‌ها نیز با سیاست کاخ سفید در شرق آسیا برای مهار چین همراهی کنند.»
این کارشناس مسائل اروپا با اشاره به اینکه نوع نگاه و رویکرد دولت‌های اروپایی نسبت به آمریکا در نگاه به چین متفاوت است، توضیح داد: «آن هم به این دلیل است که اقتصاد چین با کشورهای اروپایی بسیار درهم تنیده است و چین شریک اول بسیاری از کشورهای اروپایی به شمار می‌رود. همچنین بسیاری از برندهای معروف اروپایی در چین سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌ای انجام داده‌اند و می‌توان گفت در شرایط رکود جهانی، چین شاید تنها موتور برای حفظ رشد اقتصادی دولت‌های اروپایی بوده است.» وی با بیان اینکه در تعامل میان کشورهای اروپایی با چین، این قدرت‌های اروپایی هستند که نوع رویکردشان را با چین در سطح جهانی هدایت و مدیریت می‌کنند، افزود: «کشورهایی مانند فرانسه، آلمان، انگلیس، ایتالیا ازجمله کشورهایی هستند که سعی دارند تا از ظرفیت‌های بالای اقتصادی چین برای توسعه و رشد اقتصادی خود بهره بگیرند.»
وی اهداف این کشورها را از گسترش روابط با چین؛ نخست استفاده از بازارِ بزرگ مصرف چین و سپس جذب سرمایه‌گذاری چین در پروژ‌ه‌های اقتصادی دولت‌های اروپایی عنوان کرد. مکی با تأکید بر این موضوع که فرانسه و دیگر کشورهای اروپایی به خوبی به توسعۀ نفوذ اقتصادی و سیاسی چین در سطح اروپا و دیگر کشورهای جهان آگاه هستند، گفت: «ولی با این وجود نمی‌توانند کشور دیگری را جایگزین چین کنند تا خلأهای بزرگ اقتصادهای خود را با آن پر کنند.» کارشناس مسائل اروپا تأکید کرد: «از این رو «امانوئل مکرون»، رئیس‌جمهور فرانسه در جدیدترین اظهارنظر خود به صراحت اعلام کرد که نمی‌تواند از رویکرد منتقدانه آمریکا نسبت به چین پیروی کند.»
وی معتقد است اگر داخل اروپا انتقادی نسبت به روابط دولت‌های اروپایی با چین وجود داشته باشد، این منتقدان از میان چپ‌ها و حزب سبزها هستند که روی موضوع نقض حقوق بشر در چین بسیار حساس‌اند و خواستار مورد توجه قرار دادن این موضوع هستند. مکی افزود: «احزاب راست و راست میانۀ کشورهای اروپایی عمدتاً با توسعه روابط چین انتقادی ندارند.» این کارشناس در ادامه در رابطه با عوامل تأثیرگذار در کاهش روند همگرایی اروپایی و نقش چین در این خصوص توضیح داد: «یکی از مسائلی که موجب شده تا اتحادیه اروپا نتواند به اهداف کامل همگرایی و بازار واحد دست پیدا کند، نوع اختلاف در خصوص سیاست خارجی و امنیتی است و به نوع نگاه فراآتلانتیکی به خصوص در شرق اروپا مربوط می‌شود، زیرا کشورهای شرق اروپا بعد از برگزیت با خلأ مواجه شده و سعی دارند آن را با نزدیکی به آمریکا پر کنند که این باعث می‌شود در بعد سیاسی و امنیتی نتوانند به یک اتحاد نظر برسند.»
وی ادامه داد: «همچنین آمریکا این ادعا را مطرح می‌کند که چین در حال نفوذ در اتحادیه اروپا است و با توسعۀ نفوذ خود می‌تواند شکاف میان کشورهای عضو اتحادیه اروپا را عمیق‌تر کند، چرا که به هر حال وقتی کشورهای ضعیف اروپایی به چین وابسته شوند، کمتر در چارچوب سیاست همگرایی اروپایی با محوریت فرانسه و آلمان همکاری خواهند کرد. این بحثی است که در محافل سیاسی و رسانه‌ای اتحادیه اروپا وجود دارد و از این زاویه توسعه روابط با چین را یک تهدید می‌دانند.»
منبع تحلیل: شورای راهبردی روابط خارجی
توضیح: «گزارشات و تحلیل‌های راهبردی ارائه شده از منابع معتبر داخلی و خارجی صرفاً برای آشنایی و تنویر افکار نخبگان و مدیران راهبردی کشور با تحلیل‌های راهبردی روزآمد بوده و لزوماً منطبق با دیدگاه‌ها و نظرات دانشگاه عالی دفاع ملی نمی‌باشد.»
نظر شما :