چشم‌انداز حضور ناتو در خلیج فارس
چشم‌انداز حضور ناتو در خلیج فارس
دکتر «عبدالرضا فرجی‌راد»، کارشناس مسائل ژئوپلیتیک تأکید کرد: «کشورهایی که به طور مداوم پایگاه در اختیار کشورهای جهان مانند آمریکا، انگلیس و فرانسه قرار می‌دهند نمی‌توانند تصمیم مستقلی در ارتباط با منافع ملی خود اتخاذ کنند و طبیعی است که کشورهای دیگر روی تصمیمات آن‌ها اثر می‌گذارند و باید تابع نظرات کشورهایی که در آنجا پایگاه دارند باشند.»
دکتر فرجی‌راد تأکید کرد: «البته این کشورها با اعضای ناتو به صورت انفرادی همکاری‌هایی دارند اما این همکاری‌ها در قالب ناتو نیست و فقط اخیراً صحبت از آن شده که قطر عضو ناتو شود که آن نیز دلایل خاص خود را دارد. در واقع، کشورهایی مانند بحرین، امارات، کویت و عربستان به صورت انفرادی با اعضای ناتو همکاری‌هایی دارند اما این همکاری‌ها در قالب ناتو نیست.» وی ادامه داد: «به عنوان مثال در کویت نیروهای انگلیسی و آمریکایی و در امارات نیروهای فرانسه، انگلیس و آمریکا حضور دارند، اما این حضور به عنوان ناتو نیست. لذا حضور این نیروها به صورت مستقل است اما همکاری‌هایی با یکدیگر در منطقه و با هدف حفظ امنیت خلیج‌فارس دارند.» دکتر فرجی‌راد همچنین گفت که خود آمریکا نیز در اغلب کشورهای عربی جنوب خلیج‌فارس مانند عراق، کویت، عربستان، بحرین، قطر، امارات و غیره پایگاه نظامی دارد.»
وی با اشاره به اینکه اکنون بحثی در خصوص همکاری قطر و ناتو مطرح شده گفت: «یکی از دلایل این همکاری این است که وقتی تنش بین قطر با عربستان، بحرین و امارات به وجود آمد، ترکیه به کمک قطر شتافت و تعدادی نیرو در قطر مستقر کرد. لذا این احتمال می‌رود چراغ سبزی که قطری‌ها برای همکاری با ناتو ارائه کرده‌اند بیشتر در این رابطه باشد که حضور نیروهای ترکیه که یکی از اعضای اصلی ناتو به شمار می‌رود در قطر، به نوعی توجیه داشته باشد.» دکتر فرجی‌راد با بیان اینکه ترکیه می‌خواهد نیروهایش در قطر باقی بماند افزود: «ترکیه به دنبال آن است که این اقدامش توجیه سیاسی داشته باشد.» همچنین این کارشناس مسائل ژئوپلیتیک دربارۀ دلایل تمایل قطر به عضویت در ناتو تأکید کرد: «با وجود اینکه رابطه قطر با عربستان و امارات تا حدودی بهتر شده است اما هنوز اعتماد برقرار نشده و این نگرانی وجود دارد که بار دیگر این کشورها بخواهند به نحوی قطر را مورد تهدید قرار دهند. بنابراین قطر بی‌میل به همکاری با این سازمان نیست.»
به گفته این کارشناس، با توجه به اینکه کشورهایی مانند انگلیس، آمریکا و فرانسه اغلب در کشورهای عربی پایگاه دارند، دیگر توجیهی ندارد که ناتو نیز در این کشورها پایگاه بزند. دکتر فرجی‌راد با اشاره به اینکه ناتو ۵۰۰ نیرو در عراق دارد گفت: «این سازمان می‌خواهد نیروهایش را به ۵ هزار نفر افزایش دهد و عمدتاً بخش آموزش نیروهای عراقی را برعهده بگیرند.» این کارشناس مسائل ژئوپلیتیک با بیان اینکه ناتو خیلی آمادگی ندارد خارج از حوزۀ اروپا نقش بازی کند، گفت: «بعد از حادثه ۱۱ سپتامبر که آمریکا وارد افغانستان شد، این نیروها را در قالب ناتو به افغانستان اعزام کرد و کشورهایی مانند انگلیس، آلمان، ایتالیا و ترکیه و استرالیا نیز از این اقدام حمایت کردند چه در قالب کمک نظامی چه در قالب کمک سیاسی و پشتیبانی.»
وی دربارۀ پیشینه فعالیت‌های ناتو در افغانستان توضیح داد: «در واقع به غیر از استرالیا و انگلیس باقی کشورها علاقه‌ای به حضور در درگیری‌های افغانستان نداشتند و با گذشت زمان تلاش کردند که نیروهایشان را از افغانستان خارج کنند.» دکتر فرجی‌راد با تأکید بر اینکه کشورهای اروپایی عضو ناتو علاقه‌مند نیستند در مسائل منطقۀ خلیج‌فارس و غرب آسیا دخالت کنند، افزود: «چرا که آن‌ها در لیبی تجربه خوبی ندارند و بعد از گذشت یک دهه از دخالت ناتو در لیبی اکنون مشاهده می‌کنیم که این کشور چه وضعیت بدی دارد و دخالت ناتو در این کشور توفیقی حاصل نکرد.» وی افزود: «در واقع دخالت کشورهای اروپایی عضو ناتو در لیبی فقط برای آن‌ها افزایش مهاجرت‌ها و تروریسم را به همراه داشت.»
این کارشناس مسائل ژئوپلیتیک دربارۀ چشم‌انداز حضور و همکاری‌های ناتو در منطقۀ خلیج‌فارس نیز گفت: «به نظر نمی‌رسد که ناتو اکنون در دوره بایدن تمایلی به افزایش همکاری‌ها در خلیج‌فارس داشته باشد. چرا که در دورۀ ریاست جمهوری دونالد ترامپِ تروریست، شرایط متفاوت بود و ترامپ با ناتو همکاری نمی‌کرد. اما تیم بایدن اعلام کرده که خواستار آن هستند تا امورات را از طریق دیپلماسی حل و فصل کنند. بنابراین در این مقطع حضور ناتو در خلیج‌فارس توجیهی ندارد و محتمل نیست که به غیر از مسئله قطر موضوع دیگری در قالب ناتو مطرح شود.»
منبع تحلیل: شورای راهبردی روابط خارجی
توضیح: «گزارشات و تحلیل‌های راهبردی ارائه شده از منابع معتبر داخلی و خارجی صرفاً برای آشنایی و تنویر افکار نخبگان و مدیران راهبردی کشور با تحلیل‌های راهبردی روزآمد بوده و لزوماً منطبق با دیدگاه‌ها و نظرات دانشگاه عالی دفاع ملی نمی‌باشد.»
نظر شما :