پیامدهای راهبردی اعمال تحریم‌های آمریکا و غرب علیه روسیه
پیامدهای راهبردی اعمال تحریم‌های آمریکا و غرب علیه روسیه
هرمز جعفری کارشناس مرکز مطالعات فناوری ریاست جمهوری با بیان اینکه با حمله روسیه به اوکراین، دور جدیدی از تحریم‌های بسیار سنگین، گسترده و متنوع یک جانبه و چندجانبه و عموماً با مدیریت و محوریت آمریکا علیه روسیه اعمال شد، خاطرنشان کرد: تنها در دو هفته اخیر بیش از ۵۰ لایحه قانونی در کمیته‌های مختلف کنگره، سنا و مجلس نمایندگان آمریکا مطرح شده که هدف آن‌ها اعمال تحریم و مجازات در حوزه‌های مختلف علیه روسیه بوده است.
وی افزود: در سطح چندجانبه و بین‌المللی نیز آمریکا با استفاده از نفوذ دیپلماتیکش تلاش زیادی برای پیشبرد آن‌ها کردند؛ یکی از مهم‌ترین تحریم‌ها در این حوزه مربوط به بانک مرکزی روسیه است که دارایی‌های آن را بلوکه کردند. همکاری با بانک مرکزی و وزارت دارایی و صندوق ذخیره ارزی مسکو بلوکه شده است. شرکت‌های بزرگ اقتصادی خصوصاً در حوزه نفت و گاز، از جمله بریتیش پترولیوم، شل، اکسون موبیل، با وجود تحمل هزینه‌های سنگین از بازار روسیه خارج شدند و شرکت‌های فناور مثل گوگل، اپل و مایکروسافت نیز روسیه را ترک کردند.
این تحلیلگر مسائل بین‌الملل به تحریم‌ها و دیگر اقدامات اروپا علیه روسیه در حوزه‌های متعدد اشاره کرد و گفت: با اینکه در طول تاریخ روابط بین‌الملل، چنین سطح گسترده‌ای از تحریم‌ها علیه یک کشور بی‌سابقه بوده، اما به نظر می‌رسد با همه این اقدامات استراتژی روسیه در قبال اوکراین تغییر نخواهد کرد و جنگ پایان نمی‌یابد.
جعفری توضیح داد: تاثیرات این تحریم‌های گسترده، بیشتر در میان مدت و بلندمدت خود را نشان خواهد داد. درست است که به لحاظ کاهش ارزش پول ملی روسیه مشکلاتی ایجاد شده و فشارهای تورمی به نزدیک ۱۰ درصد رسیده و حدود ۳۰ درصد از ارزش پول ملی کاسته شده، اما روس‌ها با توجه به صندوق ذخیره ارزی بیش از ۶۳۰ میلیارد دلاریشان و بدهی خارجی که حدود ۱۸ درصد تولید ناخالص ملی آن‌هاست و همچنین صادرات نفت و گاز که به صورت راهبردی تاکنون تحت تاثیر قرار نگرفته، در کوتاه مدت می‌توانند چالش‌های اقتصادی را پشت سربگذارند.
تضعیف فرسایشی اقتصاد روسیه
وی با بیان اینکه به طور قطع این فشارهای اقتصادی و تحریم‌ها در بلندمدت در روسیه و نظام بین‌الملل تاثیرات بسیار گسترده‌ای ایجاد خواهند کرد، افزود: به صورت فرسایشی اقتصاد روسیه تضعیف خواهد شد. صادرات نفت حدود یک چهارم بودجه روسیه و فروش گاز ۱۳ درصد آن را تامین می‌کند و با درنظر داشتن برنامه‌های برخی کشورها و همچنین اتحادیه اروپا برای قطع واردات گاز از روسیه و استقلال انرژی از این کشور، مسکو با پیامدهای جدی مواجه خواهد شد.
این کارشناس مسائل بین‌الملل با تشریح پیامدهای حجم گسترده تحریم‌ها علیه روسیه برای نظام بین‌المللی، خاطرنشان کرد: قطعاً مسکو بیش از گذشته به سمت پکن، ابرقدرت درحال ظهور جدید، رانده خواهد شد. این وضعیت نهایتاً با تضعیف نقش روس‌ها در سطح بین‌المللی و تقویت نقش چینی‌ها همراه خواهد بود و ساختار دوقطبی که در حال شکل گیری بود، به طور جدی‌تری ظهور خواهد کرد.
امکان افزایش همکاری کشورهای تحت تحریم
جعفری در عین حال یادآورشد: این نوع تحریم‌های گسترده علیه مسکو، شرایط را برای همکاری بیشتر دیگر کشورهای تحت تحریم با روسیه فراهم می‌کند و نهایتاً حاکمیت دلار را بر عرصه اقتصاد سیاسی بین‌الملل تا حدی تضعیف خواهد کرد. گرچه ممکن است این تاثیر، راهبردی نباشد، اما حتماً تاثیرگذار خواهد بود.
کارشناس مرکز مطالعات فناوری ریاست جمهوری با بیان اینکه به لحاظ ژئوپلیتیکی، تحریم‌های بین‌المللی و کاهش تعاملات اقتصادی، سیاسی، نظامی میان غرب خصوصاً میان آمریکا و اتحادیه اروپا با روس‌ها به معنای شکاف بیشتر میان آن‌ها و نهایتاً شکل‌گیری الگوی امنیتی جدیدی در سطح بین‌المللی خواهد شد، گفت: این الگو نهایتاً تقویت صنایع و شرکت‌هایی را که در حوزه‌های نظامی، هوافضا و تسلیحاتی فعالیت دارند، به همراه خواهد داشت؛ همانطور که آلمان اعلام کرده ۱۰۰ میلیارد یورو برای تقویت صنایع دفاعی خود اختصاص خواهد داد.
تضعیف همکاری‌های بین‌المللی
وی افزود: در این شرایط شکاف ایجاد شده میان شرق و غرب جدی‌تر خواهد شد و همکاری‌های بین‌المللی تضعیف خواهد شد.
جعفری ادامه داد: تحریم‌های حوزه انرژی، پیامدهای جدی برای ژئوپلیتیک تولید و مصرف انرژی در عرصه بین‌المللی در دهه‌های آینده خواهد داشت. اگر قرار است اروپا، انرژی را از روسیه وارد نکند یا باید جایگزین‌هایی داشته باشد و یا از انرژی‌های تجدیدپذیر استفاده کنند. این مسئله به معنای تغییر در ژئوپلیتیک تولید و مصرف انرژی، خصوصاً انرژی‌های فسیلی در عرصه جهانی بازار انرژی خواهد بود.
این تحلیلگر مسائل بین‌الملل، با اشاره به نقش روسیه و اوکراین در تامین مواد غذایی و تامین یک سوم کود پتاسیم دنیا توسط روسیه و تاثیر تحریم‌ها بر تامین مواد غذایی کشورها و افزایش قیمت آن‌ها گفت: در این شرایط، در خاورمیانه قطعاً کشوری مانند مصر با مشکل جدی مواجه می‌شود که عمده گندم مصرفی خود را از این دو کشور تامین می‌کند.
کند شدن رشد اقتصاد جهانی
وی به تحولات در صحنه گردشگری با وجود اعمال تحریم‌ها اشاره کرد و ادامه داد: گردشگران روسی برای برخی کشورهای اروپایی بسیار اهمیت دارند. همانطور که روس‌ها با تحریم ترکیه از بعد گردشگری، ترک‌ها را به زانو درآوردند. بنابراین از این زاویه نیز، اقتصاد بین‌الملل تحت تاثیر قرار خواهد گرفت و در مجموع با پیامدهای جنگ اوکراین و اعمال تحریم‌ها، رشد اقتصادی در سطح بین‌المللی که بعد از کرونا در حال احیا بود تحت تاثیر قرار می‌گیرد و کند خواهد شد.
جعفری با بیان اینکه یکی از پیامدهای خواسته یا ناخواسته جنگ اوکراین، هماهنگ‌تر و منسجم‌تر شدن غرب بود به طوری که شاید روس‌ها آن را پیش بینی نمی‌کردند، اضافه کرد: بسیاری از تحلیلگران معتقد بودند اگر آمریکا می‌خواهد با چین مقابله کند، باید روسیه را به سمت خود بکشد، با اعمال این حجم از تحریم‌ها، عملاً غرب، روسیه را بیشتر به چین نزدیک خواهد کرد. از این جهت تحولات در سطح راهبردی به زیان آمریکا و غرب نیز پیش رفته است.
منبع تحلیل: شورای راهبردی روابط خارجی
توضیح: «گزارشات و تحلیل‌های راهبردی ارائه شده از منابع معتبر داخلی و خارجی صرفاً برای آشنایی و تنویر افکار نخبگان و مدیران راهبردی کشور با تحلیل‌های راهبردی روزآمد بوده و لزوماً منطبق با دیدگاه‌ها و نظرات دانشگاه عالی دفاع ملی نمی‌باشد.»
نظر شما :