اهمیت و اهداف سفر بشار اسد به ایران

برسام محمدی کارشناس مسائل منطقه در تحلیلی پیرامون سفر بشار اسد به ایران گفت: آنچه در گام اول اهمیت سفر بشار اسد به ایران را نشان می‌دهد سطح و کیفیت دیدارهای اسد با مقامات عالی‌رتبه ایران بود. ملاقات با مقام معظم رهبری که در یک فضای صمیمی برگزار شد، مهم‌ترین برنامه سفر بشار اسد به ایران بود. این ملاقات در حقیقت نمودی از «روابط راهبردی» دو کشور و همچنین جایگاه برجسته سوریه نزد رهبر معظم انقلاب اسلامی است.

دراین دیدار مقام معظم رهبری با تجلیل از شخص رئیس جمهور سوریه، یکی از عوامل مقاومت و پیروزی این کشور در جنگ بین‌المللی ده ساله را روحیه بالای بشار اسد معرفی کردند.

نکته قابل توجه، حضور فرمانده سپاه قدس در جلسه دیدار بشاراسد با رهبری بود که با توجه به حضور مستشاری ایران در کنار دولت و مردم این کشور در سال‌های بحران، نشان می‌دهد که در دوره پسابحران هم که سوریه از خطر تروریسم رهایی یافته است، جمهوری اسلامی ایران تا رفع کامل بحران در سوریه که در نزدیکی مرزهای رژیم صهیونیستی قرار دارد، به حضور مستشاری خود در این کشور ادامه خواهد داد. در حال حاضر تحرکات رژیم‌صهیونیستی، بزرگ‌ترین تهدید علیه سوریه است که از بین بردن آن، منوط به افزایش هماهنگی ‎ های لازم میان تهران – دمشق در حوزه مسائل امنیتی و مستشاری است.

سفر بشار اسد به جمهوری اسلامی ایران و پیش از آن سفر ایشان به برخی کشورهای منطقه و عربی از جمله امارات و همچنین دیدار با مقامات خارجی در دمشق، نشان می‌دهد که این کشور توانسته است ضمن غلبه بر تلاش‌های چندین ساله‌ای که در منطقه و بین‌الملل با هدف منزوی کردن سوریه انجام شده، روند بازیابی جایگاه خود در منطقه و جهان عرب را به‌خوبی طی کند.

اهداف سفر

یک: سفر بشار اسد به ایران، عمدتاً با اهداف سیاسی، امنیتی و اقتصادی و به منظور تحکیم و تقویت روابط گذشته انجام شد؛ آ‌ن‌هم در شرایطی که جنگ اوکراین و تحولات اخیر سرزمین‌های اشغالی، باعث تغییراتی در توازن قوا در سطح منطقه و بین‌الملل شده است. به نظر می‌رسد بشار اسد با درک شرایط جدید بین‌المللی و درگیری روسیه در جنگ اوکراین که تا حدودی باعث کاهش توجه و تمرکز مسکو در دیگر حوزه‌ها از جمله سوریه شده است، به دنبال تقویت حضور ایران در این کشور است.

در زمینه اهداف غیرسیاسی سفر بشار اسد به ایران نیز توجه به این نکته ضروری است که در یک سال اخیر روابط دو کشور به تدریج از فضای امنیتی و نظامی که لازمه دوره جنگ و بحران در سوریه بود، فاصله گرفته و در حال حرکت به سمت تقویت همکاری‌های اقتصادی، تجاری، صنعتی، گردشگری، علمی و خدماتی است. با اینکه سفر رئیس جمهور سوریه به ایران کوتاه بود، ولی با وجود این توافقات خوبی در زمینه‌های مختلف به امضای مسئولان دو کشور رسید.

دو: برخلاف تبلیغات و گمانه زنی‌های محافل سیاسی و رسانه‌ای برخی کشورهای منطقه که ادعا می‌کردند بشار اسد بعد از سفر به امارات روند فاصله گرفتن از ایران را در پیش گرفته است، لیکن بشار اسد با این سفر نشان داد سوریه همچنان به دنبال گسترش «روابط راهبردی» با ایران در تمامی حوزه‌ها بوده و در دوران پسابحران نیز نگاه ویژه‌ای به جمهوری اسلامی ایران دارد.

سه: به نظر می‌رسد مسئله فلسطین یکی از اهداف دیگر این سفر بود. به‌ویژه اینکه بخش مهمی از صحبت‌های رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار با بشار اسد، به مسئله فلسطین و تحولاتی که در اراضی اشغالی درحال وقوع است، اختصاص داشت.

نقش سوریه در موضوع فلسطین از دو جهت حائز اهمیت است: اول اینکه سوریه یکی از متحدان راهبردی جبهه مقاومت اسلامی است که مبارزه با رژیم آپارتاید صهیونیستی و آزادی قدس شریف در رأس اهداف این جبهه قرار دارد. و دوم اینکه سوریه به دلیل قرار گرفتن در کنار مرزهای سرزمین ‎ های اشغالی و لبنان، از رخدادهای داخل اراضی اشغالی اثرپذیری زیادی داشته و به صورت مستقیم نیز می‌تواند بر آن اثر بگذارد.

درحال‌حاضر رژیم صهیونیستی در شرایط بسیار شکننده داخلی قرار دارد و از هر سو با آشفتگی و هرج‌و‌مرج سیاسی، اقتصادی و امنیتی مواجه شده است، از این‌رو به نظر می‌رسد هماهنگی با ایران در خصوص اتخاذ سازوکارهای لازم با هدف تقویت جبهه مقاومت برای تشدید فشار بر رژیم اشغالگر قدس و بازپس‌گیری اراضی اشغالی از جمله بلندی‌های جولان یکی از اهداف این سفر باشد.

نتیجه‌گیری

جمهوری اسلامی ایران براساس یک «اصل منطقی» و مبتنی بر رویکردی «واقع‌بینانه»، ضمن تحکیم و تقویت روابط راهبردی خود با سوریه، با احیای روابط دمشق با کشورهای عربی که تا چندی پیش در مقابل این کشور صف‌آرایی کرده بودند، مشکلی ندارد و حتی از آن استقبال می‌کند.

سوریه در یک «دوره گذار» قرار گرفته و اقدامات بزرگی به‌ویژه در زمینه بازسازی خرابی‌های ناشی از جنگ در پیش‌رو دارد که نمی‌تواند به‌تنهایی از عهده انجام آن‌ها برآید. این کشور هم اکنون به بیش از ۵۰۰ میلیارد دلار سرمایه نیاز دارد تا روند بازسازی را به‌خوبی پیش ببرد.

لازمه آغاز روند بازسازی سوریه، در پیش گرفتن یک «سیاست متوازن و معقول» در منطقه است. جمهوری اسلامی ایران حاضر است در این زمینه با در اختیار قرار دادن تجارب دوران سازندگی بعد از جنگ و همچنین از طریق گسترش همه‌جانبه همکاری‌های اقتصادی و … به این کشور کمک کند.

نکته حائز اهمیت در این زمینه، ضرورت هشیاری دولت سوریه در قبال تحرکات و طرح‌های ضدسوری می‌باشد که از جانب آمریکا و رژیم صهیونیستی پیگیری می‌شود.

منبع تحلیل: شورای راهبردی روابط خارجی

توضیح: «گزارشات و تحلیل‌های راهبردی ارائه شده از منابع معتبر داخلی و خارجی صرفاً برای آشنایی و تنویر افکار نخبگان و مدیران راهبردی کشور با تحلیل‌های راهبردی روزآمد بوده و لزوماً منطبق با دیدگاه‌ها و نظرات دانشگاه عالی دفاع ملی نمی‌باشد.»