اختیارات شورای امنیت بی حد و حصر نیست
دکتر «مجید تخت روانچی»، سفیر و نماینده دائم کشورمان در سازمان ملل روز سه‌شنبه (۲۵ آبان ۱۴۰۰) در مجمع عمومی سازمان ملل در خصوص اصلاحات شورای امنیت گفت: «ارزیابی عملکرد شورای امنیت نشان می‌دهد که ناکارآمدی فزایندۀ آن منجر به بحران مشروعیت و اعتبار و کاهش جدی اعتماد و اطمینان به این نهاد شده و اصلاح آن را اجتناب ناپذیر ساخته است.»
وی افزود: «هدف نهایی روند اصلاحات شورای امنیت باید رسیدگی به تمام چالش‌ها و ناکارآمدی‌های کنونی آن و تبدیل کردن آن به نهادی واقعاً مؤثر، شفاف، پاسخگو و قبل از هر چیز، قانونمند باشد.» دکتر تخت روانچی اضافه کرد: «ما از افزایش اعضای شورا به عنوان اقدامی برای رفع نابرابری موجود در حضور نمایندگان مناطق مختلف در آن، حمایت کرده ولی این اقدام را به خودی خود یک هدف مستقل قلمداد نمی‌کنیم.» سفیر ایران در سازمان ملل متحد تصریح کرد: «هر چند در حال حاضر تلاش‌هایی جهت تمرکز بیشتر بر افزایش اعضای شورا و معرفی این اقدام به عنوان معادل اصلاح و کارایی شورا وجود دارد ولی بحث در مورد افزایش اعضای شورا نمی‌تواند به قیمت بی توجهی به مسائل دیگر ادامه یابد.»
دکتر تخت روانچی اظهار داشت: «افزایش اعضای شورا هر قدر هم که مهم باشد، تنها یکی از اهداف متعدد در فرایند اصلاحات شورا است. اهمیت بهبود روش‌های کاری شورا و پاسخگو ساختن آن و تضمین اینکه تمامی تصمیمات این نهاد طبق اهداف و اصول سازمان ملل و حقوق بین‌الملل گرفته می‌شود، به هیچ وجه کمتر از اهمیت افزایش اعضای شورا نیست.» وی تأکید کرد: «اصلاحات شورای امنیت باید به عنوان یک فرایند جامع در نظر گرفته شود و در آن باید هر پنج موضوع اصلی تحت بررسی برابر فرض شده و به طور کامل و در قالب یک مجموعه مرتبط با هم مورد بحث قرار گیرد. بنابراین باید از اتخاذ رویکردهای گزینشی اجتناب گردد.»
سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل گفت: «اگر چه ایران اهمیت زیادی برای تضمین نمایندگی عادلانه در شورای امنیت قائل است ولی این امر را برای بهبود کارآمدی این نهاد کافی نمی‌داند.» وی اضافه کرد: «در حال حاضر غرب حضور و نفوذ قوی در شورای امنیت دارد و سه کشور غربی دارای وتو نیز هستند. این در حالی است که مناطق جغرافیایی دیگر هم از نظر تعداد اعضا در شورا و هم از نظر برخورداری از سایر امتیازات از جمله وتو در وضعیت نابرابری قرار دارند. این به معنای نابرابری در میان مناطق است.» دکتر تخت روانچی اظهار داشت: «همچنین، بسیاری از کشورها در درون یک منطقۀ خاص هرگز فرصتی برای کسب عضویت شورا پیدا نکرده‌اند، در حالی که دولت‌هایی در همان منطقه وجود دارند که هر کدام بین ۱۰ تا ۲۲ سال عضو شورا بوده‌اند. این نیز به معنی نابرابری در درون یک منطقه است.»
سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل ادامه داد: «بنابراین، هم باید نابرابری موجود بین مناطق مختلف و هم در درون مناطق رفع گردند چون این دو لازم و مکمل هم هستند.» دکتر تخت روانچی اضافه کرد: «این موضوع برای ۱۰۳ کشوری که ۶۳ تا از آن‌ها در ۷۶ سال گذشته هرگز عضو شورا نبوده‌اند و ۴۰ تا از آن‌ها نیز فقط یک بار به عضویت آن در آمده‌اند، از اهمیت بالایی برخوردار است. این موضوع برای تضمین توازن ژئوپلیتیک و جغرافیایی در شورای امنیت نیز ضروری است.»
وی اظهار داشت: «در این راستا ما کاملاً هم از رفع بی عدالتی تاریخی نسبت به کشورهای در حال توسعه از مناطق مختلف به ویژه آفریقا و هم از تضمین فرصت‌های برابر برای دولت‌های واقع در یک منطقه خاص حمایت می‌کنیم.» نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد گفت: «موضوع اخیر می‌تواند از جمله از طریق محدود کردن فرصت برای کشورهایی که زمان بیشتری عضو شورا بوده‌اند و در عوض فراهم ساختن فرصت بیشتر برای کشورهایی از همان منطقه که هرگز عضو شورا نبوده و یا زمان عضویت آن‌ها در شورا کمتر بوده است، محقق شود. در این راستا حتی می‌توان ترکیبی از عواملی مانند جمعیت، قدرت اقتصادی و موقعیت منطقه‌ای را نیز در نظر گرفت.» دکتر تخت روانچی تصریح کرد: «اصلاحاتی که فقط در خدمت منافع یک منطقه یا چند دولت خاص از یک منطقه باشد، قابل قبول نیست و باید از ارائۀ هر پیشنهادی که عملاً نابرابری فعلی را تعمیق می‌کند یا موجب کاهش فرصت برابر برای دولت‌ها برای عضویت در شورا می‌شود یا با اصول ذاتی برابری حاکمیتی و حقوق برابر دولت‌ها، شفافیت و پاسخگویی در تضاد باشد، به طور جدی اجتناب شود.»
وی اظهار داشت: «ما همچنین برای اصلاح روش‌های کاری شورا و اطمینان از اینکه این نهاد با رعایت کامل حقوق بین‌الملل به ویژه منشور سازمان ملل عمل می‌کند، اهمیت زیادی قائل هستیم.» دکتر تخت روانچی افزود: «شورای امنیت باید از اتخاذ تصمیمات فراقانونی و نیز توسل مکرر و سریع به اختیارات خود تحت فصل هفتم منشور خودداری و از این‌گونه اختیارات خود فقط به عنوان آخرین وسیله استفاده کند.» دکتر تخت روانچی اضافه کرد: «استفاده از تحریم‌ها به عنوان یک روش غیرهوشمند، موجب طرح پرسش‌های اخلاقی اساسی در مورد اینکه آیا تحمیل رنج به گروه‌های آسیب پذیر وسیلۀ مشروعی برای اعمال فشار بر کشور هدف است یا خیر؟ شده است.»
سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد اظهار داشت: «در گذشته، برخی تحریم‌های شورای امنیت تنها برای مجازات جمعی کل یک ملت و بدون آنکه هیچ گونه تأثیر مثبت و واقعی در حفظ صلح و امنیت بین‌المللی داشته باشند، وضع شده‌اند.» وی افزود: «بنابراین، تحریم‌ها باید بسیار نادر، به صورت واقعاً هوشمند و هدفمند، با دامنه و زمان محدود و تنها زمانی که همۀ اقدامات دیگر مورد استفاده قرار گرفته و ناکافی بودن آن‌ها برای حفظ صلح و امنیت بین‌المللی در عمل ثابت شده است، اعمال شوند.» دکتر تخت روانچی تأکید کرد: «همچنین باید اطمینان حاصل شود که شورای امنیت از بررسی وضعیت‌هایی که تهدیدی برای صلح و امنیت بین‌المللی به شمار نمی‌روند یا مسائلی که ذاتاً در صلاحیت داخلی دولت‌ها قرار دارند، خودداری می‌کند.»
نماینده دائم ایران در سازمان ملل اظهار داشت: «تبدیل شورای امنیت به نهادی واقعاً قانونمند و پاسخگو نیز یک موضوع دارای اولویت است. مادۀ ۲۴ منشور تأکید می‌کند که در انجام وظایف خود، شورای امنیت باید طبق اهداف و اصول سازمان ملل عمل کند. این یعنی اینکه اختیارات شورا بی حد و حصر و بالاتر از قانون نیست و این نهاد نمی‌تواند به صورت دلخواه یا بدون توجه به حقوق بین‌الملل اقدام کند.» سفیر ایران در سازمان ملل تصریح کرد: «طبق مادۀ ۲۴ منشور سازمان ملل، کشورهای عضو مسئولیت اولیه حفظ صلح و امنیت بین‌المللی را به شورای امنیت واگذار کرده‌اند و بنابراین این شورا نیز مسئولیت قانونی، سیاسی و اخلاقی دارد که به درستی و مسئولانه عمل کند.» دکتر تخت روانچی افزود: «از این رو، اعضای شورا باید نه بر اساس منافع ملی خود یا گروه ژئوپلتیک یا جغرافیایی که به آن تعلق دارند، بلکه بر اساس منافع مشترک کل اعضای سازمان تصمیم‌گیری کنند. این شورا هرگز نباید به عنوان ابزاری برای پیشبرد منافع ملی و اهداف سیاسی کشوری خاص مورد استفاده قرار گیرد.»
نماینده ایران در سازمان ملل گفت: «شورای امنیت به نمایندگی از کشورهای عضو عمل می‌کند و بنابراین باید در برابر آن‌ها نیز پاسخگو باشد. این در واقع فلسفه وجودی مادۀ ۲۴ منشور سازمان ملل است که طبق آن شورا موظف به ارائه گزارش سالانه یا ویژه به مجمع عمومی که در آن همۀ کشورهای عضو نماینده دارند، است.» وی اضافه کرد: «همچنین بررسی ارتباط بین مواد ۲۴ و ۲۵ منشور نیز روشن می‌سازد که شورای امنیت باید طبق قانون، به موقع و مسئولانه عمل کند، از اتخاذ تصمیمات فراقانونی اجتناب کند و در برابر کشورهای عضو نیز پاسخگو باشد.» دکتر تخت روانچی اظهار داشت: «شورا همچنین نباید به بررسی مسائلی بپردازد که در حیطه اختیارات آن قرار نمی‌گیرد یا توسط منشور به دیگر اعضای سازمان ملل محول شده است. شورا به ویژه باید از دست‌اندازی به وظایف و اختیارات مجمع عمومی اجتناب کند.»
سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل در پایان گفت: «ضمن تأکید بر اینکه هر گونه تصمیم شکلی یا ماهوی در فرایند اصلاحات شورا باید فقط بر اساس اجماع اتخاذ شود، آمادگی خود را برای مشارکت فعال و سازنده در این فرایند اعلام می‌کنیم.»
منبع خبر: ایرنا
نظر شما :